moodle/lang/tl_utf8/docs/install.html

732 lines
29 KiB
HTML

<!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Transitional//EN"
"http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-transitional.dtd">
<html xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml">
<head>
<title>Moodle Doks: Basic na Pag-iinstol</title>
<link rel="stylesheet" href="docstyles.css" type="TEXT/CSS">
<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html;
charset=utf-8" />
<style type="text/css">
<!--
.style3 {color: #660000}
-->
</style>
</head>
<body>
<h1>Pag-iinstol ng Moodle</h1>
<h2>Huwag mag-panic! <img
src="http://moodle.org/pix/s/smiley.gif"></h2>
<blockquote>
<p>Ipinapaliwanag ng gabay na ito kung paano mag-instol ng Moodle sa
unang pagkakataon. Ang ilan sa mga hakbang ay maraming detalye upang
masakop ang mayorya ng mga posibleng kaayusan ng web server, kaya't
mukhang medyo mahaba at komplikado ang dokumentong ito. Huwag
mag-panic, kapag alam na ninyo kung paano ito gawin, maiiinstol ninyo ang
Moodle sa loob ng ilang minuto!
</p>
<p>Kung may mga nararanasan kang problema, pakibasa nang mabuti ang
dokumentong ito - ang mga karaniwang problema ay nasasagot dito. Kung
may problema ka pa rin, makakahingi ka ng tulong sa <a target="_blank"
href="http://moodle.org/help">Moodle Help</a></p>
<p>Ang isa pang opsiyon ay kumontak ka ng
<a target="_blank" href="http://moodle.com/hosting/">kumpanyang
nagho-host ng web site</a> na ganap na makapagmementina ng Moodle para
sa iyo, para mabalewala mo na ang babasahing ito at dumiretso na sa
pagtuturo!
</p>
<p>&nbsp; </p>
<p>Mga seksiyon ng dokumentong ito:</p>
<ol>
<li><a href="#requirements">Mga Kinakailangan</a></li>
<li><a href="#downloading">I-download at kopyahin ang mga file sa
wastong lugar</a> </li>
<li><a href="#site">Balangkas ng site</a></li>
<li><a href="#installer">Patakbuhin ang installer script para
makalikha ng config.php</a> <ul>
<li><a href="#webserver">Tsekin ang mga kaayusan ng web server</a></li>
<li><a href="#database">Paglikha ng database</a></li>
<li><a href="#data">Paglikha ng direktoryo ng datos</a></li>
</ul>
</li>
<li><a href="#admin">Tumungo sa pahina ng admin para maipagpatuloy
ang pag-configure</a></li>
<li><a href="#cron">Isaayos ang cron</a></li>
<li><a href="#course">Lumikha ng bagong kurso</a></li>
</ol>
<p>&nbsp;</p>
</blockquote>
<h3 class="sectionheading"><a id="requirements" name="requirements"></a>1. Mga
Kinakailangan</h3>
<blockquote>
<p>Ang Moodle ay pangunahing dinebelop sa Linux na gumagamit ng
Apache, MySQL at PHP (na tinatawag ding LAMP na plataporma), bagama't
tinetesting din nang regular sa PostgreSQL at sa Windows XP, Mac OS X
at Netware 6 na mga operating system
</p>
<p>Ang mga kinakailangan ng Moodle ay ang mga sumusunod:</p>
<ol>
<li>Web server software. Ang ginagamit ng karamihang tao ay
<a href="http://www.apache.org/" target="_blank">Apache</a>, pero gagana
rin nang maayos ang Moodle sa ilalim ng anumang web server na
sumusuporta sa PHP, tulad ng IIS sa Windows na plataporma.</li>
<li> <a href="http://www.php.net/" target="_blank">PHP</a> scripting
language (version 4.1.0 o mas bago). Ang PHP 5 ay sinusuportahan na sa
Moodle 1.4. </li>
<li>gumaganang database server: <a href="http://www.mysql.com/"
target="_blank">MySQL</a> o <a href="http://www.postgresql.org/"
target="_blank">PostgreSQL</a> ay ganap na sinusuportahan at
inirerekomenda na gamitin sa Moodle.</li>
</ol>
<p>Sinusuportahan ng karamihang web host ang lahat ng ito nang
default. Kung naka-sign-up ka sa isa sa iilang webhosts na hindi
sinusuportahan ang mga feature na ito, tanongin mo sila kung bakit, at
pag-iisipan mong maghanap ng ibang web host.
</p>
<p>Kung gusto mong patakbuhin ang Moodle sa sarili mong kompyuter at
parang masyadong mahirap ang mga bagay na ito, pakitingnan ang gabay
naming:
<a href="http://moodle.org/doc/?file=installamp.html">Pag-iinstol ng
Apache, MySQL at PHP</a>. Naglalahad ito ng mga hakbang na susundin
upang maiinstol ang lahat ng ito sa karamihan sa mga popular na
plataporma.
</p>
<p>&nbsp;</p>
</blockquote>
<h3 class="sectionheading"><a id="downloading" name="downloading"></a>2. I-download at
kopyahin ang mga file sa wastong lugar </h3> <blockquote>
<p>May dalawang paraan sa pagkuha ng Moodle, bilang isang compressed
package at sa pamamagitan ng CVS. Ipinaliliwanag ito ng detalyado sa
download page na:<a href="http://moodle.org/download/"
target="_blank">http://moodle.org/download/</a></p>
<p>Matapos i-download at i-unpack ang archive, o makuha ang mga file
sa pamamagitan ng CVS, magkakaroon ka ng isang direktoryong may
pangalang &quot;moodle&quot;, na naglalaman ng ilang file at folder.
</p>
<p>Maaari mong ilagay ang buong folder sa direktoryo ng web server
document mo, kaya ang magiging lokasyon ng site ay
<b>http://webservermo.com/moodle</b>, o puwede mong kopyahin ang lahat
ng nilalaman sa punong direktoryo ng web server, kaya ang site ay
magiging <b>http://webservermo.com</b>.</p>
<p> Kung idina-download mo ang Moodle sa lokal mong kompyuter bago mo
ito iaplowd sa web site mo, mas mabuting iaplowd ang buong archive
bilang isang file lamang, pagkatapos ay i-unpack na lamang ito sa
server. Kahit ang mga web hosting interface tulad ng Cpanel ay
pinapahintulutan kang mag-uncompress ng mga archive sa &quot;File
Manager&quot;. </p>
</blockquote>
<p>&nbsp;</p>
<h3 class="sectionheading"><a id="site" name="site"></a>3. Balangkas ng site</h3>
<blockquote>
<p> Puwede mo nang laktawan ang seksiyong ito, gayunpaman narito ang
mabilisang lagom ng mga nilalaman ng Moodle folder, para maging pamilyar
ka sa program:</p>
<blockquote>
<p><table><tr>
<td width="130" valign="top">config.php</td>
<td valign="top">-</td>
<td valign="top">
naglalaman ng mga basic na kaayusan. Hindi kasama sa Moodle ang file na
ito - kailangan mo itong likhain.</td>
</tr>
<tr>
<td valign="top">install.php</td>
<td valign="top">-</td>
<td valign="top">ang script na patatakbuhin mo upang malikha ang
config.php </td>
</tr>
<tr><td valign="top">version.php</td>
<td valign="top">-</td>
<td valign="top">
binibigyang depinisyon ang kasalukuyang bersiyon ng Moodle code
</td></tr>
<tr><td valign="top">index.php</td>
<td valign="top">-</td>
<td valign="top">
ang unang pahina ng site
</td></tr></table>
</p>
<ul>
<li>admin/ - code para pamahalaan ang buong server</li>
<li>auth/ - mga plugin module para i-authenticate ang mga user
</li>
<li>blocks/ - mga plugin module para sa maliliit na bloke sa
gilid sa maraming pahina</li>
<li>calendar/ - lahat ng code para sa pamamahala at pagdispley ng
kalendaryo</li>
<li>course/ - code para sa pagdispley at pamamahala ng mga kurso</li>
<li>doc/ - tulong na dokumentasyon para sa Moodle (eg ang pahinang
ito)</li>
<li>files/ - code para sa pagdispley at pamamahala ng mga inaplowd
na file
</li>
<li>lang/ - mga tekstong may sari-saring wika, isang direktoryo
bawat wika</li>
<li>lib/ - mga library ng core na Moodle code</li>
<li>login/ - code para sa pag-handle ng log-in at paglikha ng
account</li>
<li>mod/ - lahat ng pangunahing Moodle course module ay naririto</li>
<li>pix/ - generic na mga larawan ng site</li>
<li>theme/ - pakete/balat ng tema para mabago ang itsura ng site.</li>
<li>user/ - code para magdispley at pamahalaan ang mga user</li>
</ul>
<p>&nbsp;</p>
</blockquote>
</blockquote>
<h3 class="sectionheading"><a id="installer" name="installer"></a>4. Patakbuhin ang
script na pang-instol upang malikha ang config.php </h3>
<blockquote>
<p>Para mapatakbo ang script na pang-instol (install.php), pasukin lamang
ang inyong punong URL ng Moodle sa pamamagitan ng web browser, o pasukin
ang <strong>http://servermo/install.php</strong> nang direkta. </p>
<p>(Tatangkain ng Pang-instol na mag-set ng session cookie. Kung
makakuha ka ng isang popup na babala sa browser mo, tiyakin na tinanggap
mo ang cookie!) </p>
<p>Makikita ng Moodle na kailangang isaayos ito, at dadalhin ka sa
ilang screen na tutulong sa iyong lumikha ng bagong configuration file
na may pangalang <strong>config.php. </strong> Sa katapusan ng proseso,
tatangkain ng Moodle na isulat ang file sa tamang lokasyon, kundi man
puwede mong pindutin ang isang buton para ma-download ito mula sa
pang-instol, at pagkatapos ay iaplowd ang config.php sa punong Moodle
direktoryo sa server.</p>
<p>Habang ginagawa ang mga ito, susubukin ng installer ang server
environment mo at magmumungkahi ng paraan kung paano malulutas ang
anumang suliranin. Para sa karaniwang problema, sapat na ang mga
mungkahing ito para malutas ang mga iyon, pero kung hindi malutas, tingnan mo sa
ibaba ang iba pang impormasyon hinggil sa mga kadalasang nagbibigay sa
iyo ng problema.<br />
</p>
</blockquote>
<blockquote>
<h3 class="sectionheading"><a name="webserver" id="webserver"></a>4.1
Pangkalahatang web server setting
</h3>
<blockquote>
<p> Una, tiyakin na naka-set-up ang web server mo na gamitin ang
index.php bilang default na pahina (marahil ay kasama ng index.html,
default.htm at iba pa).</p>
<p>Sa Apache, magagawa ito sa pamamagitan ng DirectoryIndex na
parameter sa inyong httpd.conf file. Ganito ang karaniwang itsura ng sa akin:
</p>
<blockquote>
<pre><strong>DirectoryIndex</strong> index.php index.html index.htm </pre>
</blockquote>
<p>Basta tiyaking nasa listahan ang index.php (at mas maigi kung nasa
unahan ng listahan, para sa kasinupan).
</p>
<p>Pangalawa,
<b>kung ginagamit mo ang Apache 2</b>, buhayin mo ang
<i>AcceptPathInfo</i> na variable, na nagpapahintulot sa mga script na
magpasa ng mga argument tulad ng http://server/file.php/arg1/arg2.
Mahalaga ito para mapahintulutan ang mga relatibong link sa pagitan ng
mga rekurso mo, at nagpapahusay sa paggamit ng mga tao sa Moodle web
site mo. Maaari mo itong buhayin sa pamamagitan ng pagdaragdag ng mga
linyang ito sa httpd.conf file mo.
</p>
<blockquote>
<pre><strong>AcceptPathInfo</strong> on </pre>
</blockquote>
<p>Pangatlo, kailangan ng Moodle na maging aktibo ang ilang PHP
setting para gumana ito. <b>Sa karamihang server ito na ang mga default
na setting.</b> Gayunpaman, may ilang PHP server (at ilang mas bagong
bersiyon ng PHP) na iba ang setting. Idini-define ito sa
configuration file ng PHP (na karaniwang tinatawag na php.ini):</p>
<blockquote>
<pre>magic_quotes_gpc = 1 (mas mabuti pero hindi kinakailangan)
magic_quotes_runtime = 0 (kailangan)
file_uploads = 1
session.auto_start = 0
session.bug_compat_warn = 0
</pre>
</blockquote>
<p>Kung wala kang access sa httpd.conf o php.ini sa server mo, o ang
Moodle mo ay nasa server na may ibang aplikasyon na nangangailangan ng
ibang setting, hindi ito problema, maaari mong i-OVERRIDE ang mga
default na setting.
</p>
<p>Para magawa ito, kailangan mong lumikha ng file na ang pangalan
ay <b>.htaccess</b> sa punong direktoryo ng Moodlem na naglalaman ng
sumusunod. Gagana lamang ito sa mga Apache server at tangi kung ang
Overrides ay pinapahintulutan sa pangunahing configuration.
in Moodle's</p>
<blockquote>
<pre>
DirectoryIndex index.php index.html index.htm
&lt;IfDefine APACHE2>
<b>AcceptPathInfo</b> on
&lt;/IfDefine>
php_flag magic_quotes_gpc 1
php_flag magic_quotes_runtime 0
php_flag file_uploads 1
php_flag session.auto_start 0
php_flag session.bug_compat_warn 0</pre>
</blockquote>
<p>Maaari mo ring i-define ang maksimum na laki ng inaaplowd na
file:
</p>
<blockquote>
<pre>
LimitRequestBody 0
php_value upload_max_filesize 2M
php_value post_max_size 2M
</pre>
</blockquote>
<p> Ang pinakamadaling gawin mo ay kopyahin na lamang ang sampol na
file sa <strong>lib/htaccess</strong> at i-edit ito ayon sa
pangangailangan mo. May dagdag itong instruksiyon. Halimbawa, sa isang
Unix shell:
</p>
<blockquote>
<pre>cp lib/htaccess .htaccess</pre>
</blockquote>
</blockquote>
<p>&nbsp;</p>
<h3 class="sectionheading"><a id="database" name="database"></a>4.2 Paglikha
ng database</h3>
<blockquote>
<p>Kailangan mong lumikha ng walang laman na database na
(eg "<em>moodle</em>") sa database system mo na may espesyal na user
(eg "moodleuser")na may access sa database (at tanging database na
yaon). Maaari mong gamitin ang "root" user kung gusto mo ng test
server, pero hindi ito inirerekomenda para sa isang production system:
Kapag natuklasan ng mga hacker ang password, hindi lamang ang isang
database ang nasa panganib kundi ang buong database system.
</p>
<p>Kung gumagamit ka ng webhost, malamang ay may control panel web
interface ka para sa paglikha ng database.
</p>
<p>Ang pinakapopular sa mga ito ay ang <strong>Cpanel</strong>
system. Para makalikha ng database sa Cpanel,</p>
<ol>
<li>Iklik ang &quot;<strong>MySQL Databases</strong>&quot; icon.</li>
<li>I-type ang &quot;moodle&quot; sa database field at iklik ang
&quot;<strong>Add Database</strong>&quot;.</li>
<li> I-type ang username at password (huwag iyong ginagamit sa
ibang bagay) sa naaayong field at iklik ang &quot;<strong>Add
User</strong>&quot;.</li>
<li> Pagkatapos ay gamitin ang &quot;<strong>Add User to
Database</strong>&quot; na buton para mabigyan ang bagong user account
na ito ng &quot;<strong>ALL</strong>&quot; na karapatan sa bagong
database. </li>
<li>Pansinin na ang username at database name ay maaaring
pinangungunahan ng Cpanel account name mo. Kapag ipinasok mo ang
impormasyong ito sa Moodle installer - gamitin ang buong pangalan.
</li>
</ol>
<p>Kung may access ka sa Unix command line, puwede mong gawin ang
binanggit sa itaas sa pamamagitan ng pag-type ng mga command.
</p>
<p>Heto ang ilang halimbawa ng mga Unix command line para sa MySQL:
</p>
<pre>
# mysql -u root -p
> CREATE DATABASE moodle;
> GRANT SELECT,INSERT,UPDATE,DELETE,CREATE,DROP,INDEX,ALTER ON moodle.*
TO moodleuser@localhost IDENTIFIED BY 'yourpassword';
> quit
# mysqladmin -p reload
</pre>
<p>At ilang halimbawang command line para sa PostgreSQL:</p>
<pre>
# su - postgres
> psql -c "create user moodleuser createdb;" template1
> psql -c "create database moodle;" -U moodleuser template1
> psql -c "alter user moodleuser nocreatedb;" template1</pre>
</blockquote>
<p>&nbsp;</p>
<h3 class="sectionheading"><a id="data" name="data"></a>4.3 Paglikha ng
direktoryo ng datos</h3>
<blockquote>
<p>Mangangailangan din ang Moodle ng espasyo sa hard disk ng server mo
para mapag-imbakan ng mga inapload na file, tulad ng mga dokumento para
sa kurso at mga larawan ng user.</p>
<p>Pipilitin ng Moodle installer na likhain ang direktoryong ito para
sa iyo, pero kapag nabigo ito kailangan mong likhain ang direktoryo ng
mano-mano.
</p>
<p>Para maingatan ang seguridad, mas mabuti na HUWAG gawing
accessible nang direkta mula sa web ang direktoryong ito. Ang
pinakamadaling paraan para magawa ito ay ilagay ito sa LABAS ng web
directory, pero kung kailangan mong ilagay ito sa web directory ay
protektahan mo ito sa pamamagitan ng paglikha ng file sa data directory
na tinatawag na .htaccess, na naglalaman ng sumusunod na linya:
</p>
<blockquote>
<pre>deny from all</pre>
</blockquote>
<p>Para matiyak na kaya ng Moodle na mag-save ng inapload na file sa
direktoryong ito, tingnan kung ang web server software (eg Apache) ay
may permisong bumasa, sumulat at magpatakbo ng program sa direktoryong
ito.
</p>
<p>Sa mga makinang Unix, ang ibig sabihin nito ay ang pagseset ng
may-ari ng direktoryo na tulad ng &quot;nobody&quot; o
&quot;apache&quot;, at pagbibigay ng kinakailangang permiso ng user na
bumasa, sumulat at magpatakbo ng program. </p>
<p>Sa Cpanel system, maaari mong gamitin ang &quot;File Manager&quot;
para mahanap ang folder, iklik ito, pagkatapos ay piliin ang
&quot;Change Permissions&quot;. Sa maraming pinagsasaluhang hosting
server, marahil ay kailangan mong limitahan ang lahat ng file access sa
"group" mo (upang maiwasan ang pagtingin o pagbabago ng mga file mo ng
ibang kostumer ng webhost), pero bigyan mo ng ganap na read/write access
ang iba pa (na magpapahintulot sa web server mong ma-access ang file
mo).</p>
<p>Makipag-usap ka sa server administrator mo, kung namomroblema
ka sa pagseset-up nito nang may seguridad. Ang ilang site na gumagamit
ng PHP feature na tinatawag na &quot;Safe Mode&quot; ay maaaring
<em>magtakda</em> na ang administrador ang lumikha ng direktoryong ito
para sa iyo.</p>
</blockquote>
</blockquote>
</blockquote>
<h3 class="sectionheading"><a id="admin" name="admin"></a>5. Tumungo
sa pahina ng admin para makapagpatuloy sa pagko-configure </h3>
<blockquote>
<p>Kapag ang basic na <strong>config.php</strong> ay nalikha ng wasto
sa naunang hakbang, mapupunta ka sa pahina ng &quot;admin&quot; sa unang
beses na tangkain mong i-access ang harapang pahina ng site para matapos
ang pagko-configure.
</p>
<p>Sa unang beses na i-access mo ang pahina ng admin na ito,
papakitaan ka ng isang GPL &quot;shrinkwrap&quot; na kasunduan na
<strong>kailangan </strong> mong sang-ayunan bago ka makapagpatuloy sa
pagse-setup.
</p>
<p>Ngayon, magsisimula nang i-setup ng Moodle ang database mo at
lilikha ito ng mga table para mag-imbak ng datos. Una, lilikhain ang
mga punong database table. Makakakita ka ng ilang SQL na pahayag, na
susundan ng mga status message (na kulay berde o pula) na ganito ang
itsura:
</p>
<blockquote>
<p>CREATE TABLE course ( id int(10) unsigned NOT NULL auto_increment, category
int(10) unsigned NOT NULL default '0', password varchar(50) NOT NULL default
'', fullname varchar(254) NOT NULL default '', shortname varchar(15) NOT
NULL default '', summary text NOT NULL, format tinyint(4) NOT NULL default
'1', teacher varchar(100) NOT NULL default 'Teacher', startdate int(10)
unsigned NOT NULL default '0', enddate int(10) unsigned NOT NULL default
'0', timemodified int(10) unsigned NOT NULL default '0', PRIMARY KEY (id))
TYPE=MyISAM</p>
<p><font color="#006600">TAGUMPAY</font></p>
</blockquote>
<p>...at patuloy, tapos ay susundan ng: <font color="#006600">Matagumpay na naisaayos ang mga pangunahing database.</font> </p>
<blockquote>
<p class="style3">Kapag hindi mo nakita ang mga ito, maaaring
nagkaproblema sa database o sa configuration setting na na-define sa
config.php. Tingnan kung ang PHP ay hindi nasa restricted na "Safe
Mode" (minsan binubuhay ng mga komersiyal na web host ang safe mode).
Maaari mong tsekin ang mga PHP variable sa pamamagitan ng paglikha ng
maliit na file na naglalaman ng <strong>&lt;?php phpinfo()
?&gt;</strong> at pagtingin dito sa pamamagitan ng browser. Tsekin
lahat ito at tangkain muli ang paggamit ng pahinang ito.
</p>
</blockquote>
<p>Mag-scroll pababa sa pinaka-ibaba ng pahina at pindutin ang
&quot;Magpatuloy&quot; na link.</p>
<p>Makakakita ka ng form kung saan maitatakda mo ang marami pang
configuration variable para sa instalasyon mo, tulad ng default na wika
SMTP host at iba pa. Huwag kang mag-alala kung hindi mo magawa ang lahat
ng gusto mo sa ngayon - maaari ka namang bumalik dito at i-edit ang iba
pang hindi mo naiayos sa pamamagitan ng admin na interface. Ang mga default
ay dinisenyo na maging kapakipakinabang at ligtas para sa karamihang site.
Mag-scroll pababa at iklik ang &quot;I-save ang pagbabago&quot;.
</p>
<blockquote>
<p class="style3">Kung (at tangi kung) hindi ka makaalis sa pahinang
para makapagpatuloy, may problema ang server mo na ang tawag ko ay
"buggy referrer" problem. Madali itong kumpunihin: patayin mo lamang ang
&quot;secureforms&quot; na setting, pagkatapos ay tangkain mong magpatuloy muli.
</p>
</blockquote>
<p>Pagkatapos ay makakakita ka ng maraming pahina na nagpiprint ng maraming
status message habang sine-set-up nila ang lahat ng table na kinakailangan ng
iba't-ibang modyul ng Moodle. Tulad din ng nauna, dapat ay kulay
<font color="#006600">green</font> ang mga ito.</p>
<p>Mag-scroll sa pinaka-ibaba ng pahina at pindutin ang
&quot;Magpatuloy&quot; na link.</p>
<p>Ang susunod na pahina ay isang form na pagtatakdaan mo ng mga parameter
para sa Moodel site at sa harapang pahina, tulad ng pangalan, format,
deskripsiyon at iba pa. Punan ang mga kahon nito (puwede mong itong balikan
anumang oras para baguhin), tapos ay pindutin ang
&quot;Isave ang mga pagbabago&quot;.</p>
<p>Bilang panghuli, hihilingin kang lumikha ng isang top-level na administrador
na user para ma-access ang mga pahina ng admin. Punan ang mga kinakailangang
detalye ng pangalan mo, email atbp., tapos ay iklik ang
&quot;Isave ang mga pagbabago&quot;. Hindi lahat ng field ay kailangan, pero
kapag may mahalagang field kang nakaligtaan, huhudyatan kang muli para sagutan
ang mga ito.
</p>
<blockquote>
<blockquote>
<blockquote>
<blockquote>
<blockquote>
<p><strong>Tiyakin na natatandaan mo ang username at password na
pinili mo para sa user account ng administrador, dahil kailangan ito para
mapasok ang pahinang pang-administrasyon sa mga susunod na pagkakataon.
</strong></p>
</blockquote>
</blockquote>
</blockquote>
</blockquote>
<p class="style3">(Kung dahil sa anumang bagay ay nahinto ang pag-iinstol mo,
o kung nagka-system error na pumipigil sa iyong mag-log-in gamit ang admin
account, kadalasan ay makapagla-log-in ka sa pamamagitan ng default na username
na &quot;<strong>admin</strong>&quot;, na may password na
&quot;<strong>admin</strong>&quot;.)</p>
</blockquote>
<p>Kapag nagtagumpay ka na, ibabalik ka sa home page ng bago mong site!
Pansinin mo ang mga link na pang-administrador sa may ibabang-kaliwa ng
pahina (lumilitaw din ang mga aytem na ito sa hiwalay na pahinang pangAdmin) -
nakikita mo lamang ang mga aytem na ito dahil naka-log-in ka bilang admin user.
Lahat nang iba pang pamamahalang ng Moodle na kakailanganin mo ay maaari nang
gawin sa pamamagitan ng menung ito, tulad ng:
</p>
<ul>
<li>paglikha at pagbura ng mga kurso</li>
<li>paglikha at pag-edit ng mga user account</li>
<li>pamamahala ng mga account ng guro</li>
<li>pagbabago ng mga setting na laganap sa buong site tulad ng tema atbp</li>
</ul>
<p>Pero hindi pa tapos ang pag-iinstol mo! May isa pang napakahalagang
bagay na kailangang gawin (tingnan ang sususunod na seksiyon hinggil sa cron).
</p>
</blockquote>
<p>&nbsp;</p>
<h3 class="sectionheading"><a id="cron" name="cron"></a>6. Isaayos ang cron -- IMPORTANTE! </h3>
<blockquote>
<p>Kailangan ng pagmamanman sa ilang modyul ng Moodle upang
maisakatuparan ang mga gawain nito. Halimbawa, kailangan tingnan ng
Moodle ang mga talakayan upang mai-email nito ang mga kopya ng post sa
mga taong sumali.
</p>
<p>Ang script na gumagawa ng lahat ng ito ay nasa direktoryong admin,
at ang pangalan ay cron.php. Kaya lamang, hindi nito kayang tumakbo sa
sarili nito, kaya kailangan mong magsaayos ng mekanismo na magpapatakbo
ng script na ito nang regular (eg tuwing ikalima o ikasampung minuto).
Mistula ngayon itong &quot;pintig-ng-puso&quot; upang maisakatuparan ng
script ang mga gawain nito sa panahong itinatakda ng bawat modyul. Ang
ganitong uri ng regular na mekanismo ay tinatawag na <strong>cron
service</strong>.
</p>
<p>Gusto kong bigyang pansin na <b>hindi kailangang ang makinang
nagpapatakbo ng Moodle</b> ang makinang gagawa ng cron. Halimbawa, kung
limitado ang web hosting service mo, at wala itong cron service, puwede
mong patakbuhin ang cron sa isa pang server o sa kompyuter mo sa bahay.
Ang mahalaga lamang ay mapatakbo ang cron.php nang regular.
</p>
<p>Magaang lamang ang gamit ng kompyuter ng script na ito, kaya ang 5
minuto ay makatwiran na, pero kung nag-aalala ka sa kinakain nitong
rekurso ng server, maaari mong pahabain ang agwat ng pagtakbo sa mga 15
minuto o kahit 30 minuto. Mas mabuting huwag masyadong pahabain ang
agwat na ito dahil ang pagbalam sa paglabas-ng-mail ay makapagpapabagal
sa aktibidad ng kurso.
</p>
<p>Una, subukin kung tumatakbo ang script sa pamamagitan ng
pagpapatakbo nito nang direkta sa pamamagitan ng inyong browser:
</p>
<blockquote>
<pre>http://halimbawa.com/moodle/admin/cron.php</pre>
</blockquote>
<p>Pagkatapos, kailangan mong magsaayos ng isang paraan ng
pagpapatakbo ng script nang awtomatiko at regular.
</p>
<p><b>Sa sistemang Windows</b></p>
<blockquote>
<p>Ang pinasimpleng paraan ay gamitin ang maliit na paketeng ito
<a href="http://moodle.org/download/modules/moodle-cron-for-windows.zip"
title="Iklik para ma-download ang paketeng ito (150k)"
target="_blank"><strong>moodle-cron-for-windows.zip</strong></a> na
magpapadali sa gawaing ito sa pamamagitan ng pag-instol ng isang maliit
na Windows service. Patakbuhin mo ito at kalimutan na!
</p>
</blockquote>
<p><strong>Hinggil sa web hosting service
</strong></p>
<blockquote>
<p> Maaaring may web page ang nakaweb na control panel ninyo para
maiset-up ang prosesong cron na ito. Halimbawa, sa sistemang Cpanel,
maghanap ng buton na may pangalang &quot;Cron jobs&quot;. Doon
mailalagay mo ang mga Unix command na nakalista sa ibaba. </p>
</blockquote>
<h4> Paggamit ng command line sa Unix</h4>
<blockquote>
<p>Maraming command line program na magagamit mo sa pagtawag sa
pahina mula sa command line. Maaring hindi lahat nang ito ay nasa isang
server.
</p>
<p>Halimbawa, maaari mong gamitin ang isang Unix utility tulad ng
'wget':
</p>
<blockquote>
<pre>wget -q -O /dev/null http://halimbawa.com/moodle/admin/cron.php</pre>
</blockquote>
<p>Pansinin na sa halimbawang ito ang output ay itinatapon (sa
/dev/null).</p>
<p>Ganito rin ang paraan kung gagamitin mo ang lynx: </p>
<blockquote>
<pre>lynx -dump http://halimbawa.com/moodle/admin/cron.php &gt; /dev/null</pre>
</blockquote>
<p>O kaya'y maaari kang gumamit ng standalone na bersiyon ng PHP,
na kinompayl para tumakbo sa command line. Ang kaigihan ng ganitong
paraan ay hindi mapupuno ang web server log mo ng paulit-ulit na
paghiling sa cron.php. Ang kahinaan ng paraang ito ay kailangan mo ng
command-line na bersiyon ng php.
</p>
<blockquote>
<pre>/opt/bin/php /web/moodle/admin/cron.php
</pre>
</blockquote>
</blockquote>
<h4>Paggamit ng crontab program sa Unix</h4>
<blockquote>
<p> Ang ginagawa lang naman ng Cpanel ay maglagay ng web interface
para sa isang Unix utility na tinatawag na crontab. Kung may command
line ka, maaari mong iset-up ang crontab sa sarili mo sa pamamagitan ng
command na ito:
</p>
<blockquote>
<pre>crontab -e</pre>
</blockquote>
<p>pagkatapos ay idagdag ang isa sa mga command sa itaas tulad ng:</p>
<blockquote>
<pre>*/5 * * * * wget -q -O /dev/null http://halimbawa.com/moodle/admin/cron.php</pre>
</blockquote>
<p>Kadalasan, ipapasa ka ng "crontab" command sa 'vi' editor.
Makakapasok ka sa "insert mode" sa pamamagitan ng pagpindot ng "i",
tapos ay itype mo ang linya sa itaas, tapos ay lumabas sa insert mode sa
pamamagitan ng pagpindot ng ESC. Makapagse-save at makakalabas ka sa
pamamagitan ng pagtype ng ":wq", o umayaw nang hindi nagse-save sa
pamamagitan ng ":q!" (alisin ang mga panipi).
</p>
</blockquote>
<p>&nbsp;</p>
<p></p>
</blockquote>
<h3 class="sectionheading"><a id="course" name="course"></a>7. Lumikha ng bagong kurso</h3>
<blockquote>
<p>Ngayo't tumatakbo na nang maayos ang Moodle, bakit di ka lumikha ng
bagong kurso na mapaglalaruan.
</p>
<p>Piliin ang &quot;Lumikha ng bagong kurso&quot;
sa pahinang Admin (o sa admin link sa home page).</p>
<p>Punan ang form, pag-ingatan mo ang pagtukoy sa format ng kurso.
Hindi mo kailangang busisiin ang detalye sa panahong ito, dahil lahat ay
maaaring baguhin mamaya ng mga guro. Tandaan na ang dilaw na help icon
ay nakakalat para magbigay ng contextual na tulong sa anumang aspeto.
</p>
<p>Pindutin ang &quot;Isave ang mga binago&quot;, at ipapasa ka sa
isang bagong form kung saan puwede kang magtakda ng guro sa kurso.
Maaari mo lamang idagdag ang mga user account na mayroon na sa form na
ito - kung gusto mong lumikha ng bagong account ng guro, hilingin mo ang
guro na lumikha ng account para sa sarili niya (tingnan ang pahinang
panglog-in), o lumikha ng isa para sa kanila sa pamamagitan ng
&quot;Magdagdag ng bagong user&quot; sa pahinang
Admin.
</p>
<p>Pag natapos na ito, puwede nang lagyan ng pasadyang katangian ang
kurso, at magagawa ito sa pamamagitan ng &quot;Mga Kurso&quot; na link sa
home page.
</p>
<p>Tingnan ang &quot;<a href="./?file=teacher.html">Manwal ng
Guro</a>&quot; para sa mga detalye ng paglikha ng kurso.</p>
<p>&nbsp;</p>
<p align="center"><strong>Masayang pag-aaral at Maligayang pagmuMoodle!</strong></p>
<p align="center"><strong>Kung nagustuhan ninyo ang Moodle, pag-isipan
din ninyo ang <a href="http://moodle.org/donations/"
target="_blank">pagdodonate</a> para matulungan kami sa gastusin!
</strong></p>
</blockquote>
<p>&nbsp;</p>
<p align="CENTER"><font size="1"><a href="." target="_top">Dokumentasyon ng Moodle</a></font></p>
<p align="center"><font size="1">Version: $Id$</font></p>
</body>
</html>